تشخیص تنگی مجرا
تشخیص تنگی مجرای ادرار
چرا تشخیص زودهنگام مهم است؟
تنگی مجرای ادرار اغلب به‌آرامی پیشرفت می‌کند. بسیاری از بیماران ابتدا فقط با ضعیف شدن جریان ادرار یا طولانی شدن زمان تخلیه روبه‌رو می‌شوند و ممکن است آن را جدی نگیرند. در حالی‌که اگر بیماری دیر تشخیص داده شود، خطر عفونت‌های مکرر، آسیب به مثانه و حتی کلیه‌ها وجود دارد.
بنابراین، تشخیص دقیق و زودهنگام توسط متخصص اورولوژی اهمیت زیادی دارد.
مراحل تشخیص تنگی مجرا
پزشک برای رسیدن به تشخیص درست، چند مرحله را طی می‌کند:
۱. گرفتن شرح‌حال دقیق
پزشک ابتدا با بیمار گفتگو می‌کند و به نکات زیر توجه دارد:
- علایم فعلی: ضعیف شدن جریان ادرار، پاشیدن یا چکه کردن ادرار، سوزش، عفونت‌های مکرر
- مدت زمان بروز علایم
- سابقه ابتلا به عفونت‌های ادراری یا مقاربتی
- سابقه استفاده از سوند یا جراحی در ناحیه ادراری-تناسلی
- وجود ضربه یا تصادف در گذشته
۲. معاینه فیزیکی
- بررسی آلت تناسلی و نوک مجرا برای علایم التهاب یا تنگی قابل‌مشاهده
- لمس ناحیه پرینه (بین مقعد و آلت) برای یافتن توده یا سفتی ناشی از تنگی‌های قدیمی
- در برخی موارد معاینه پروستات نیز انجام می‌شود تا سایر علل انسداد بررسی گردد.
۳. بررسی جریان ادرار (یوروفلومتری)
- بیمار در دستگاه مخصوص ادرار می‌کند. این دستگاه سرعت و حجم جریان ادرار را ثبت می‌کند.
- در افراد سالم، جریان ادرار پرقدرت و سریع است. در بیماران مبتلا به تنگی، جریان ضعیف و کشیده خواهد بود.
- این آزمایش ساده و بدون درد است و در مطب یا کلینیک انجام می‌شود.
۴. سونوگرافی
- سونوگرافی کلیه و مثانه: برای بررسی اثرات تنگی بر مثانه (ماندن ادرار بعد از تخلیه) یا بر کلیه‌ها (نشانه‌های برگشت ادرار یا هیدرونفروز)
- سونوگرافی از مجرا: در برخی مراکز با دستگاه‌های پیشرفته، طول و محل تنگی را هم می‌توان تخمین زد.
۵. عکس رنگی از مجرا (یورتروگرافی رتروگراد و آنته‌گراد)
- یکی از روش‌های اصلی تشخیص است.
- در این روش، ماده حاجب (ماده‌ای که در عکس‌برداری قابل‌مشاهده می‌شود) به داخل مجرا تزریق شده و سپس عکس رادیولوژی گرفته می‌شود.
- این کار محل دقیق و طول تنگی را نشان می‌دهد.
- آزمایشی نسبتاً ساده است و معمولاً در بخش رادیولوژی بیمارستان یا کلینیک انجام می‌شود.
۶. سیستوسکوپی (مشاهده مستقیم داخل مجرا و مثانه)
- در این روش یک دوربین باریک (سیستوسکوپ) از نوک مجرا وارد می‌شود.
- پزشک می‌تواند محل تنگی را به‌طور مستقیم ببیند و شدت آن را ارزیابی کند.
- این روش دقیق‌ترین روش تشخیص است.
- معمولاً با بی‌حسی موضعی و به‌صورت سرپایی انجام می‌شود.
۷. سایر روش‌ها (در موارد خاص)
- MRI یا CT Scan در موارد پیچیده یا پس از آسیب‌های شدید لگن برای بررسی کامل‌تر مسیر مجرا.
- آزمایش ادرار و کشت ادرار: برای بررسی وجود عفونت.
آیا این بررسی‌ها دردناک است؟
- بیشتر روش‌ها (مانند آزمایش جریان ادرار و سونوگرافی) کاملاً بدون درد هستند.
- یورتروگرافی ممکن است کمی سوزش ایجاد کند، اما کوتاه و قابل تحمل است.
- سیستوسکوپی با استفاده از ژل بی‌حس‌کننده انجام می‌شود و اغلب بیماران آن را به‌عنوان یک روش قابل تحمل توصیف می‌کنند.
نتیجه‌گیری
تشخیص تنگی مجرای ادرار ترکیبی از شرح‌حال، معاینه و روش‌های تصویربرداری یا اندوسکوپی است. انتخاب روش مناسب برای هر بیمار بستگی به شرایط بالینی دارد.
انجام این بررسی‌ها به پزشک کمک می‌کند تا محل و شدت تنگی مشخص شود و بهترین روش درمانی انتخاب گردد.
